Yurt dışı seyahatleri öncesi hangi aşılar yapılmalı?

Bulaşıcı hastalıklar ve rastlanma oranları ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor. Yurt dışına gidenlerin tüm bu hastalıklara karşı korunması için bazı aşılar yaptırması şart.
İş ya da turistik amaçlı yurt dışına giden çok sayıda insan var. Yurt dışına giderken yerine getirilmesi gereken pek çok prosedür bulunuyor. Bunların en önemlisi kuşkusuz seyahat edilecek ülkelerdeki çeşitli bulaşıcı hastalıklara karşı aşılanma…
Yurt dışı seyahatinin bulaşıcı hastalıklar nedeniyle kâbusa dönüşmemesi için ziyaret edilecek ülkelerdeki bulaşıcı hastalıklara karşı aşılanmak hayli önemli. İhmal edilmemesi gereken bu aşılarla ilgili ayrıntılı bilgi Sağlık Bakanlığı’nın internet sitesinde de mevcut.
Kişiye özel aşı şeması
Yurt dışına çıkarken yapılacak en önemli işlerden biri, hangi ülkeye gidilecekse o ülkedeki hastalıklara karşı danışmanlık almak. Çünkü herkese aynı aşılar yapılmıyor. Aşı şeması tamamen kişiye özgü hazırlanıyor.
Aşılar yapılmadan önce ilk olarak yaşa bakılıyor. Çocuk ve yaşlılara bazı aşılar yapılamıyor. Çünkü yaş gruplarına göre aşıların etkinliği ya da yan etkileri farklılık gösterebiliyor.
Sağlık durumu da dikkat edilmesi gereken bir başka konu. Örneğin aşılanacak kişinin diyabet gibi bazı kronik rahatsızlıklarının bulunması başka hastalıklara daha duyarlı olmasına yol açabiliyor. Yine bazı aşıların yapılmasına engel bir durum da yaratabiliyor.
Hamilelik ve emzirme, immün yetmezliği, alerji öyküsü gibi durumlarda da bazı aşıların yapılmaması gerekiyor. Son olarak kişilerin aşılama geçmişine de bakılarak nihai karar veriliyor.

Gidilecek ülkelere göre farklı aşılar
Yurt dışı seyahatine gideceklerin yaptırması gereken aşılar ülkelere göre farklılık gösteriyor. Çünkü bazı ülkelerde bazı hastalıklara daha sık rastlanıyor. Bu noktada yolculuğun yapılacağı zaman dilimi de önemli. Zamanlamanın sebebi ise bazı hastalıkların yılın belli döneminde görülmesi.
Bir başka konu da ne kadar kalınacağı… Seyahat edilecek ülkede ne kadar uzun kalınırsa hastalık riski o kadar artıyor. Ziyaret sırasında nerede konaklanacağı, dikkat edilmesi gereken bir başka konu. Örneğin kırsal bölgede hastalık riskleri daha fazla olabiliyor ya da kamp alanında konaklamak otele oranla riski artırabiliyor.

Seyahat Sağlığı Merkezleri’ne başvurmak gerekiyor
Peki aşıların seyahate gidilmeden ne kadar önce yapılması gerekiyor? Bu, aşının tipine, gerekli aşılama dozu sayısına ve aşılama geçmişine göre değişiyor. Ancak yeterli bağışıklık yanıtının oluşması ve aşılama şemasının tamamlanması için seyahatten en az 4-6 hafta önce Seyahat Sağlığı Merkezleri'ne başvurulması şart.
Sağlık Bakanlığı Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’ne bağlı Seyahat Sağlığı Merkezleri'nde ücretsiz olarak aşılar yapılıyor ve koruyucu ilaçlar veriliyor.
Burada unutulmaması gereken en önemli nokta ise; hiçbir aşının yüzde yüz koruma sağlayamadığı için enfeksiyonlara karşı her zaman önlem almak.

Hangi aşılar yapılmalı?
Gelelim yurt dışı seyahatlerine gitmeden evvel yapılması gereken aşılara… Dünyanın bazı ülkelerinde hala tetanos, difteri, kızamık gibi hastalıklar endemik olarak görülüyor. Bu aşılar aşı takvimine göre daha önce yaptırılmış olsa da yolculuk öncesi tetanos, kızamık-kızamıkçık-kabakulak (KKK) ve polio gibi rutin aşılarda eksik varsa mutlaka tamamlanmalı.
Seyahat edilecek bölgeye uygun olarak yapılması tavsiye edilen diğer aşılar ise şöyle sıralanıyor: Sarı humma (zorunlu), meningokok (zorunlu), tifo, kolera, hepatit A, kuduz, Japon ensefaliti, kene kaynaklı ensefalit.

Yola çıkmadan önce birçok şey önemlidir. Nasıl bir sırt çantası seçmelisiniz,yurtdışında paranızı nasıl çekebilirsiniz veya yanınıza neler almalısınız. Tabii bunların dışında belki de en önemlisi seyahat aşıları eksik olan bir aşı yüzüden seyahatiniz başlamadan sonlanabilir. Çünkü birçok Güney Amerika ülkesi daha ülkeye giriş yapmadan sizden seyahat aşılarınızı yaptırdığınızı kanıtlamanızı istiyorlar.

Türkiye’de seyahat sağlığı merkezlerine başvurarak hangi ülkeler için, hangi aşıları yaptırmanız gerektiği ve de seyahatiniz boyunca yanınıza bulundurmanız gereken Uluslararası seyahat sertifikası vereceklerdir. Yaptırmanız gereken aşılarda genel olarak şunlardır:



1. Sarı Humma
Güney Amerika kıtasına gidiyorum diyorsanız kesinlikle bu aşıyı yaptırmanız lazım. Sadece aşıyı yaptırdım tamam demekle de olmuyor. Güney Amerika’daki birçok ülke havaalanlarında ya da sınırdan geçiş yaparken sizden Sarı Humma aşınızın olduğunu belgelemenizi istiyor, aşı olmadım demeniz durumunda veya aşı oldunuz ama yanınıza bunu belgeleyerek bir evrak yok işte o zaman sınırdan geri çevrilebilirsiniz.

Havalimanında veya sınır kapılarında herhangi bir aşı uygulaması yok o yüzden Türkiye‘den ayrılmadan halletmiş olmanız lazım.
Yüksek oranda öldürücü olan sarıhumma hastalığından korunmak için sivrisinekten uzak durmanız gerekmektedir. Tabii ne kadar kendini korusansa sivrisinek bu seni buluyor, bu yüzden yüksek oranda koruyucu olan Sarıhumma aşısı yapılmalıdır. Aşıyı seyahatten en az 10 gün önce aşı yapılmalıdır.

2. Tifo Aşısı
Tifo hastalığı dünyanın bütün ülkelerinde görülmekle birlikte daha çok hijyen standartları düşük ülkelerde rastlanmaktadır. Tifo genelde iyi yıkanmamış gıdalar vede temiz olmayan içme sularından bulaşmaktadır. Genellikle Afrika, Orta ve Güney Amerika (Peru) ve Asya (Hindistan) gibi bölgelerde risk daha yüksektir. Aşı zorunlu olmamakla birlikte özellikle Hindistan’a ve Peru’ya gidiyorsanız yaptırmanız tavsiye ediyorum.

3. Kolera Aşısı
Koleranın bulaşma yollarının başında içme suyu ve kirli sularla yıkanmış besinler geliyor. Taşıyıcı ya da hasta kişilerin dışkılarıyla da başkalarına bulaşan bakteri, vücuda girdikten 6-48 saat sonra hastalık ortaya çıkıyor. Hastalık, ince bağırsaklara tutunarak ishal, karın ağrısı, şişlik ve kusma belirtileri ile ortaya çıkıyor. Birçok gelişmekte olan ülke özellikle Afrika ve Asya ve daha nadiren Orta ve Güney Amerika etkilenmektedir. Basit önlemler alınmasıyla bile koleraya yakalanma riskinin çok düşürüldüğü görülmüştür. Zorunlu bir aşı değildir.

4. Meningokok, Menenjit Aşısı
Sahra-altı Afrika’nın menenjit kuşağında özellikle Aralık-Haziran boyunca hastalık görülür. Meningokok aşısı, hac ve umre döneminde Mekke ve Medine’yi ziyaret edecekler için Suudi Arabistan tarafından istenen bir aşısıdır. Bazı ülkeler hac dönüşünde de isteniyor. Bu bölgelere gidecek iseniz sizden de bu aşıyı yaptırmanız istenebilir.

5. Poliomiyelit Aşısı
Bizim bildiğimiz ismiyle Çocuk felci  aşısıdır. Gelişmiş ülkelerde nadir görülen bu hastalık az gelişmiş ülkelerde halen görülmektedir. İsmi aşı olsa da koldan iğne falan da vurmuyorlar. Hastalıklı bölgelere seyahat eden yolcuların ağzına bir damla damlatıyorlar,sadece bu kadar. Kesinlikle yaptırılması gerekli.

6. Sıtma Aşısı
Sıtma hastalığına karşı herhangi bir aşı yok. Seyahatini boyunca kullanmanız için size Seyahat Sağlığı merkezlerinde size ücretsiz ilaç veriyorlar. Verdikleri hapları seyahate çıkmadan önce kullanmaya başlıyorsunuz ve seyahatiniz boyunca da bu haplara devam etmek zorundasınız. Fakat uzun süreli seyahat edecekseniz Seyahat Merkezinden size verilen ilaçlar bütün seyahatiniz boyuna yetmeye bilir. Bu durumda kendiniz tedarik etme yoluna başvurmalısınız, lakin ilaçlar oldukça pahalı.
İlaçları uzun süreli kullanacağınız için yan etkilerine maruz kalabilirsiniz. Bir risk alarak ilaç hiç kullanmadan sıtmadan korumak için bol bol sivrisinek kovucu kullanabilirsiniz. Seyahat Sağlığı merkezindeki doktor ile konuşup bu konuda en doğru karar verilebilir.

7. Difteri– Tetanoz – Boğmaca Aşısı
Seyahate etmeyecek olsanız  bile rutin olarak  yaptırmanız gereken önemli bir aşı bu. Aslında doğumdan sonra rutin olarak vurulan bir aşıdır. Fakat aşının vücudumuzdaki dozu gün geçtikçe azaldığı için aşıyı tekrar yaptırılabilir. Seyahat Sağlığı merkezinde bu aşıyı da ücretsiz vurdurabiliyorsunuz.

Hepatit A ve B Aşıları
Hepatit A ve Hepatit B aşıları olmadıysanız kesinlikle yola çıkmadan önce yaptırmalısınız. Özellikle Hepatit B gerçekten çok önemli. Herhangi bir devlet hastanesinin gidip Hepatit A ile Hepatit B aşısı yaptırmak istediğinizi söylemeniz yeterli. Sizden kan alıp bu iki hastalığı önceden geçirip geçirmediğiniz kontrol ediliyor. Sonuçlara göre ki büyük ihtimal Hepatit A’yı geçirmiş ve antikor üretmişsinizdir. Hepatit B negatif çıkarsa size hemen ücretsiz Hepatit B aşısı yapıyorlar.

8. Hepatit A
Orta veya Güney Amerika ülkeleri, Karayipler, Meksika, Japonya hariç Asya ülkeleri, Afrika ülkeleri ve Doğu Avrupa ülkelerine yolcuysanız vede sonuçlarınız sonucunda Hepatit A aşısını ihtiyacınız varsa yaptırmalısınız.

Aşı kaynaklı oluşan antikorların, aşının yapılmasından sonra 2 haftadan önce tespit edilememesi nedeniyle, yolcular seyahatlerinden 4 hafta önce aşılanmalıdırlar. Daha sonra 6-24 ay arasında verilen bir ek aşı dozu da önerilmektedir. Bu programın en azından 10 yıl koruma sağlanması bekleniyor.

9. Hepatit B
Aşı yüksek bulaşıcı hastalık tehlikesi bulunan bölgelere özellikle; Çin, Afrika, Asya kıtasının merkezi ve kuzey doğusu, Ortadoğu, Doğu Avrupa’ya seyahat edenlere vurulmalı.Hepatit B aşısı 3 doz halinde uygulanıyor. İlk dozu vurulduktan 1 ay sonra 2. dozu 6 ay sonra ise 3. dozu vuruluyorsunuz.

Hastalık  kan veya kan ürünleri sıvılara maruz kalan ya da korunmasız cinsel ilişkiye giren kimseler risk altındadır. Diğer bir risk oluşturacak şeyler ise sağlık bakımları (tıbbi, diş, laboratuar vb.) ve uygun şekilde sterilize edilmemiş akupunktur tedavisi, piercing, dövme ya da enjeksiyon ile ilaç kullanımı hastalıkla karşı karşıya kalmanıza sebep olacak durumlardır.



Aşılanmak önemli ancak yeterli değil. Dikkat edilmesi gereken ek öneriler:

• Ellerinizi sık yıkayın. Sabun ve su bulunmayan koşullarda, Alkol bazlı el antiseptikleri kullanın.
• Suyun temizliğinden emin olmadığınız ortamlarda sadece kaynatılmış veya kapalı ambalajlardaki suyu için. Şişe veya kutulardaki içecekleri ambalajından tüketin.
• İçeceklerinizde buz kullanmamaya çalışın
• Sadece pişirilmiş yiyecekleri tüketin. Eğer pişmemiş sebze veya meyve yemek zorundaysanız mutlaka soyarak yiyin.
• Seyahatten önce, seyahat süresince ve seyahatten sonra önerildiği şekilde gereken ilaç ve diğer koruyucu önlemleri uygulayın.
• Mikrop riski açısından gölet /kaynak gibi klorlanmamış tatlı su ortamlarında yüzmekten kaçının. Mutlaka girmeniz gerekiyorsa; başınızı sokmadan ve dalmadan girin.
• Mesleğiniz değilse özellikle hayvanlarla temastan veya onları beslemekten kaçının. Isırılmanız ya da yaralanmanız halinde, zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurun.
• Sıtma açısından riskli bölgelere seyahat edilecek ise korunma için ek bilgi ve ilaç önerisi alın.