Türkiye'nin ilk "sigarasız şehri" Artvin oluyor
Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, Artvin'in 'Sigarasız Şehir' olarak pilot proje kapsamında seçildiğini açıkladı.
Bakan Memişoğlu, kamu kurumlarında sigara kullanımının tamamen yasaklanacağını, sigara bırakmak isteyen vatandaşlar için ALO 171 hattının güçlendirileceğini ve ücretsiz ilaç desteği sağlanacağını belirtti. Ayrıca, elektronik sigara ve puf gibi ürünlere karşı da tavizsiz bir politika uygulanacağını vurguladı.
"Bu adım, toplum sağlığı açısından tarihi bir dönüm noktasıdır"
Türkiye Sigarayla Savaş Derneği (TSSD) Genel Başkanı Prof. Dr. Mustafa Aydın, projeyi "Toplum sağlığı açısından tarihi bir adım" olarak nitelendirdi. Prof. Dr. Aydın, sigaranın sadece sağlık değil, aynı zamanda ekonomik anlamda da büyük kayıplara neden olduğunun altını çizerek şunları söyledi:
"Her yıl sigaraya yaklaşık 20 milyar dolar harcanıyor. Tütün kullanımına bağlı hastalıkların tedavi maliyeti, sağlık harcamalarının yüzde 9'una denk geliyor. Sigara kullanım yaşı 13'e kadar düştü. Bu, erken yaşta hastalık riskini dramatik şekilde artırıyor. Bu tablo, sigarayla mücadelede toplumsal farkındalığın artırılması gerektiğini net biçimde gösteriyor".
"Bireysel tercih değil, toplumsal kriz"
Aydın, tütün bağımlılığının kalp-damar hastalıklarından kansere, solunum yolu rahatsızlıklarından kronik hastalıklara kadar birçok ciddi sağlık sorununa yol açtığını vurgulayarak şu bilgileri paylaştı:
"DSÖ'nün 2024 raporuna göre, dünya genelinde her yıl yaklaşık 8 milyon insan tütün kullanımına bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor. Türkiye'de de tütün kullanımı hâlâ ciddi bir halk sağlığı sorunu. Bu durum artık bireysel bir tercih değil, toplumun tamamını etkileyen bir krizdir. Mücadele, yalnızca sağlık otoriteleriyle değil; eğitim kurumları, sivil toplum, medya ve ailelerin aktif rol almasıyla başarıya ulaşabilir."
Prof. Dr. Aydın, tütün endüstrisinin özellikle gençleri hedef aldığını belirterek, "Aromalı elektronik sigaralar, ısıtılmış tütün ürünleri ve sosyal medya kampanyalarıyla gençler sistematik olarak hedefleniyor. Dünya genelinde 13-15 yaş arasındaki her 5 gençten biri tütün ürünü kullanıyor. Ülkemizde ise lise ve üniversite çağındaki gençler arasında elektronik sigara kullanımı her yıl endişe verici biçimde artıyor" dedi.
Prof. Dr. Aydın, bu ürünlerin masum olmadığını, bağımlılık riskini artırdığını ve uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını ifade ederek, `Her çocuğun temiz hava soluma ve sağlıklı yaşama hakkı vardır. Geleceğimizi korumak, gençlerimizi korumakla başlar. Tütünsüz bir gelecek için bugünden kararlı adımlar atmalıyız` diye konuştu. Yerel yönetimlere ve sivil topluma çağrı Projeye tüm kesimlerden destek çağrısında bulunan Prof. Dr. Mustafa Aydın, "Artvin, bu mücadelede öncü ve örnek bir şehir olacak. Burada atılacak adımlar, diğer illerimiz için yol gösterici olacak. Yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve halkımız omuz omuza verirse, sigarasız bir Türkiye hayal değil, gerçek olur" ifadelerini kullandı.
"Sigarasız Şehir" Ne Demek?
Sağlık Bakanı Prof. Dr. Kemal Memişoğlu, Artvin’in “sigarasız şehir” olarak pilot il seçildiğini açıkladı. Bu kapsamda kamu kurumlarında sigara tamamen yasaklanacak, sigarayı bırakmak isteyenlere ücretsiz ilaç desteği verilecek ve ALO 171 hattı güçlendirilecek. Elektronik sigara ve puf gibi ürünler de sıkı denetim altında olacak.
Geçmişte hangi ülkeler sigaraları yasaklamıştı?
Dünya genelinde pek çok ülke, sigara kullanımını azaltmak ya da tamamen ortadan kaldırmak için kapsamlı yasaklar ve kısıtlamalar getirdi. Bu adımlar genellikle hem halk sağlığını korumak hem de tütün kullanımına bağlı hastalıkların mali yükünü azaltmak amacıyla atıldı.
Yeni Zelanda: 2008 sonrası doğanların ömür boyu sigara veya tütün ürünü satın almasını yasaklayan bir yasa çıkardı. Ayrıca tütün satış noktaları ciddi şekilde kısıtlandı. 2023’te göreve gelen yeni hükümet, bu yasayı vergi indirimlerini finanse etmek gerekçesiyle iptal etti.
İngiltere: 2007’den bu yana kapalı alanlarda sigara içmek yasak. “Tobacco and Vapes Bill” ile 1 Ocak 2009 sonrası doğanlara sigara satışının yasaklanması planlanıyor. Ayrıca okul, hastane ve çocuk oyun alanları gibi belirli açık alanlarda da sigara yasağı getirilmesi gündemde.
Meksika: Dünyanın en katı sigara yasaklarından birine sahip. Plajlar, parklar, oteller gibi tüm kamusal alanlarda sigara içmek yasak. Kurallar hem yerli halka hem de turistlere uygulanıyor.
Avusturalya:(Queensland Eyaleti): Kamp alanları, kamuya açık yüzme havuzları, çocuk parkları ve oyun alanları dahil birçok noktada sigara içmek yasak.
Kanada: 2035’e kadar tütün kullanım oranını %5’in altına indirmeyi hedefliyor. Sigara paketlerinin yanı sıra tek tek her sigaranın üzerine sağlık uyarısı basan ilk ülkelerden biri.
Uruguay: 2006’da tüm kapalı alanlarda sigara yasağı getiren Güney Amerika’daki ilk ülke oldu. Karar, sigara içenler de dahil olmak üzere halkın büyük kısmı tarafından desteklendi.
İrlanda: 2004’te iş yerleri, restoranlar ve barlarda sigara yasağı getiren ilk ülke oldu. 2007’de yalnızca 10 ülkede benzer yasaklar vardı. Bugün ise 70’ten fazla ülke kapalı alanlarda sigara yasağı uyguluyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, dünya nüfusunun %71’i en az bir sigarasız yaşam politikasının kapsama alanında bulunuyor.